Trong giai đoạn mang thai, 3 tháng đầu và 3 tháng cuối chính là khoảng thời gian mà các mẹ cần phải đặc biệt quan tâm. Đây được xem như giai đoạn “bắt đầu” và “kết thúc” trong thai kỳ của người mẹ. Đặc biệt là đối với việc chăm sóc mẹ bầu 3 tháng cuối thai kỳ, mặc dù không còn những biểu hiện ốm nghén như lúc mang thai giai đoạn đầu nhưng mẹ cũng cần phải nắm rõ sự thay đổi trong cơ thể, chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt để giúp quá trình vượt cạn được thành công và suôn sẻ nhất.
Tam cá nguyệt thứ 3 chính là chặng đường cuối cùng của thai kỳ và bắt đầu từ tuần 29, kéo dài cho đến tuần thứ 40. Ở tam cá nguyệt này, bé cưng sẽ phát triển hoàn thiện và đầu sẽ quay xuống để chuẩn bị cho quá trình chào đời. Có thể nói, mang thai 3 tháng cuối chính là khoảng thời gian thách thức nhất đối với mẹ bầu về cả thể chất lẫn tinh thần. Bởi lúc này, thai nhi càng lớn sẽ trở thành gánh nặng đối với cơ thể mẹ, đồng thời những lo lắng khi con chuẩn bị ra đời cũng ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý bà bầu.
Trong 3 cuối thai kỳ, sự phát triển của thai nhi diễn ra một cách vô cùng mạnh mẽ. Đây chính là giai đoạn mà thai nhi có sự bứt phá về chiều cao lẫn cân nặng. Lúc đầu chỉ là một bào thai nhỏ nhắn với cân nặng ước chừng 1kg trong tam cá nguyệt thứ 2, nhưng đến tam cá nguyệt thứ 3 thì thai nhi đã tăng thêm từ 0,25 - 0,5kg mỗi tuần. Đến giai đoạn cuối thai kỳ, trọng lượng trung bình của thai nhi có thể lên đến 3 - 3,5kg, thậm chí có trường hợp nặng đến 4 - 4,5kg khi trẻ chào đời.
Ngoài vấn đề về thể chất, thai nhi 3 tháng cuối thai kỳ cũng dần hoàn thiện các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là phổi và hệ thần kinh. Hệ tiêu hóa của bé cũng trong giai đoạn này cũng bắt đầu tích tụ các chất màu xanh, đây là kết quả của các chất bài tiết từ ruột, gan hay tế bào chết. Sau khi bé chào đời thì các chất bài tiết này cũng sẽ được bài tiết theo và được gọi là phân su.
Trong giai đoạn mang thai, do bụng của mẹ bị nhô về nhiều về phía trước nên phải giữ cho ngực được ngã ra sau, vai hạ xuống, cổ và sống lưng đưa về trước để có thể giữ cho trọng tâm của cơ thể được cân bằng. Điều này sẽ khiến cho một số cơ lưng bị mệt mỏi quá mức, đồng thời làm cảm giác đau lưng trở nên rõ rệt hơn. Ngoài ra, các triệu chứng như phù bàn tay, bàn chân, tê chân, giãn tĩnh mạch,... hoàn toàn có thể xảy ra trong giai đoạn này. Những cơn gò Braxton Hicks cũng thường xuyên xảy ra thường xuyên và mạnh mẽ hơn đối với các mẹ.
Trong giai đoạn này, sẽ có khoảng 70% thai phụ là sẽ xuất hiện những vệt ở bụng, mông, bầu vú và đùi. Nhưng đường này sẽ có màu hồng phấn hoặc đỏ tía, hình dạng cong và không hề tuân thủ theo bất kỳ quy tắc nào, kể cả kích thước lẫn phạm vi của nó cũng hoàn toàn khác nhau. Đặc biệt, do sức nặng của thai nhi mà bà bầu trong giai đoạn này cũng sẽ rất hay mệt và thường xuyên thiếu ngủ.
Một trong những lưu ý cực kỳ quan trọng khi chăm sóc mẹ bầu thời điểm 3 tháng cuối đó chính là vấn đề dinh dưỡng. Ở giai đoạn này, các mẹ sẽ cần phải được bổ sung nguồn dinh dưỡng dồi dào để có đủ sức khỏe cho quá trình chào đón con ra đời được suôn sẻ, thuận lợi.
Khi chăm sóc bà bầu 3 tháng cuối, các mẹ cần lưu ý phải bổ sung thêm lượng sắt để ngăn ngừa tình trạng xuất huyết hay thiếu máu khi sinh con. Mỗi ngày, mẹ bầu cần bổ sung khoảng 27mg sắt / ngày qua những loại thực phẩm như: thịt đỏ, thịt gia cầm, đậu nành, rau xanh đậm và trái cây sấy khô.
Ngoài ra, bổ sung protein cũng rất quan trọng cho sự phát triển của bé trong giai đoạn này. Các acid amin sẽ có nhiều ở các thực phẩm giàu protein như: trứng, sữa, đậu lăng, đậu xanh, thịt,... Những thực phẩm này sẽ cung cấp cho các mẹ khoảng 75 - 100 gam protein theo khuyến nghị mỗi ngày.
Bổ sung canxi cho mẹ bầu trong 3 tháng cuối thai kỳ cũng thật sự cần thiết. Bởi khi có hàm lượng canxi đủ sẽ hỗ trợ cho sự phát triển của hệ thống xương và giúp cho cấu trúc xương của bé được vững chắc hơn. Theo khuyến nghị của các bác sĩ, mẹ bầu nên bổ sung đủ 1.000 gam canxi mỗi ngày từ những loại thực phẩm khác nhau, bao gồm: phô mai, sữa, paneer, sữa chua,....
Khi mẹ bầu bổ sung nhiều vitamin C trong thai kỳ sẽ giúp cơ thể hấp thu sắt được tốt hơn. Những loại thực phẩm nhiều chất sắt sẽ bao gồm có: trái cây họ cam quýt, tiêu xanh và bông cải xanh,....
Acid béo DHA chính là một trong những acid béo cần thiết cho sự phát triển não của trẻ. Mẹ chỉ cần một lượng 200mg mỗi ngày để giúp cho não bộ của bé phát triển tốt hơn. Một số nguồn thực phẩm cung cấp nguồn DHA dồi dào có thể kể đến dầu cá, cá ngừ, hạt lanh, quả óc chó,....
Về vấn đề dinh dưỡng, những lưu ý khi mang thai 3 tháng cuối mà mẹ không được quên đó chính là bổ sung magie nhằm đồng hóa canxi hiệu quả. Magie có vai trò quan trọng giúp cho các mẹ thư giãn cơ bắp, giảm triệu chứng chuột rút ở chân và ngăn ngừa tình trạng sinh non. Cứ 1.000 gam canxi sẽ cần có 400mg magie để đồng hóa và lấy từ các nguồn thực phẩm như: cám yến mạch, đậu đen, lúa mạch, atiso và hạt bí ngô.
Acid folic hỗ trợ cho sự phát triển của hệ thống thần kinh ở trẻ và làm giảm nguy cơ khuyết tật ống thần kinh. Vậy nên khi chăm sóc sức khỏe mẹ bầu 3 tháng cuối, các bà mẹ cần nhận được ít nhất từ 600 - 800mg acid folic mỗi ngày qua các khẩu phần ăn từ rau xanh đậm, bột yến mạch, cam, bánh mì ngũ cốc và ngũ cốc tăng cường.
Tình trạng táo bón trong thời kỳ mang thai diễn ra rất phổ biến. Chính vì vậy mà một chế độ ăn giàu chất xơ sẽ giúp bạn ngăn ngừa tình trạng táo bón và làm sạch mật hiệu quả. Nước trong đường tiêu hóa của bạn cũng sẽ được hấp thu bởi lượng chất xơ nên hãy bổ sung thêm nhiều nước cho cơ thể từ các loại thực phẩm như: trái cây, củ quả, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu.
Khi chăm sóc bà bầu 3 tháng cuối, các mẹ nên nhớ phải thường đi khám thai thường xuyên hơn để bác sĩ tư vấn cụ thể về tình trạng sức khỏe của mình, từ đó chuẩn bị cho những ngày vượt cạn sắp tới được thành công. Khi nghỉ ngơi hàng ngày, các mẹ nên tập để chân được gác cao và tốt nhất là nghiêng về bên trái để giúp mẹ bầu tăng cường sức chịu đựng, đồng thời tăng cường lượng máu đến bánh nhau.
Sau bữa cơm tối, các mẹ cũng nên thường xuyên đi bộ khoảng từ 15 - 30 phút để giúp lưu thông máu hiệu quả, cũng như giúp cho quá trình sinh nở trở nên dễ dàng hơn. Đặc biệt, để con sinh ra là một đứa trẻ thông minh, khỏe mạnh, các mẹ nên hạn chế tối đa sự căng thẳng về cả thể chất lẫn tinh thần. Bởi bạn nên hiểu rằng, cảm xúc của mẹ trong thai kỳ như thế nào thì em bé sau này cũng sẽ có cảm xúc như thế.
Một điều bạn cũng không được quên ở giai đoạn này đó chính là không nên quan hệ tình dục trong tháng cuối thai kỳ. Điều này sẽ dễ dẫn đến tình trạng co bóp tử cung và khiến mẹ bầu sinh non. Khi đến ngày dự sinh, mẹ bầu cũng nên sắp xếp công việc ít nhất phải từ bốn tuần lễ trước khi sinh để chuẩn bị những thứ cần thiết cho em bé ra đời.
Nhiều mẹ bầu thường cảm thấy lo lắng khi thấy bụng thi thoảng bị căng cứng. Tuy nhiên, nếu nhận thấy tình trạng này xuất hiện liên tục cùng các cơn co thắt thì đây chính là sự báo hiệu cho ngày chuyển dạ đang đến dần. Đặc biệt nguy hiểm hơn, đây còn có thể là dấu hiệu bạn đang sinh non nên cần phải đến bệnh viện để kiểm tra ngay lập tức.
Ngoài ra, bụng căng cứng cũng xuất phát từ việc mẹ bầu không được nghỉ ngơi đầy đủ và làm việc quá sức. Bên cạnh đó, việc quan hệ tình dục cũng khiến tử cung của mẹ bị kích thích,.... Vậy nên, cách tốt nhất thì các mẹ nên nghỉ ngơi thật tốt, ăn đủ chất và tránh vận động mạnh để cơ thể luôn được khỏe mạnh nhất.
Tư thế nằm ngủ của mẹ bầu trong 3 tháng cuối thai kỳ cũng ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của mẹ cũng như thai nhi trong bụng. Theo như ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa cho biết, tư thế nằm chuẩn nhất cho mẹ bầu đó là nghiêng về bên trái, chân trái duỗi thẳng, chân phải co lại. Các mẹ tuyệt đối không nằm sấp, nằm ngửa khi mang thai 3 tháng cuối hay nghiêng về bên phải quá nhiều. Tốt nhất, hãy sử dụng gối dành riêng cho bà bầu, đồng thời nên tập cách massage cho bà bầu để cơ thể nhẹ nhàng và mặc đồ ngủ rộng rãi trước khi đi ngủ.
Khi mang thai ở 3 tháng cuối thai kỳ, lịch khám thai của mẹ bầu cũng đều đặn hơn rất nhiều so với các giai đoạn trước. Điều này sẽ giúp cho thai nhi trong bụng mẹ luôn trong trạng thái khỏe mạnh. Lịch khám thai chi tiết trong 3 tháng cuối sẽ được diễn ra như sau:
- Khám từ 1 - 2 lần.
- Siêu âm thai.
- Xét nghiệm nước tiểu.
- Đo chiều cao tử cung, đo vòng bụng và nghe tim thai.
- Tiêm vắc xin ngừa uốn ván (bao gồm 2 mũi, mũi thứ 2 sẽ cách ngày sinh dự kiến là 1 tháng).
- Khám 2 lần / tuần.
- Siêu âm thai.
- Xét nghiệm nước tiểu.
- Đo chiều cao tử cung, đo vòng bụng, nghe tim thai.
- Xét nghiệm Non-stress Test (tùy trường hợp).
- Kiểm tra cổ tử cung để phát hiện dấu hiệu bất thường như sinh non.
- Khám thai 1 lần / tuần.
- Siêu âm thai.
- Xét nghiệm nước tiểu.
- Kiểm tra cổ tử cung nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như sinh non.
- Xét nghiệm Non-stress Test.
- Đo chiều cao tử cung, đo vòng bụng, nghe tim thai.
- Khám thai đều đặn 1 lần / tuần.
Quá trình khám thai cũng tương tự như tuần thứ 36 - tuần thứ 39 nhưng bổ sung thêm chụp X-quang khung chậu và siêu âm màu. Trong giai đoạn này, các mẹ cần phải lưu ý rõ lịch khám thai và đi khám đều đặn để bác sĩ tư vấn chi tiết hơn về các dấu hiệu chuyển dạ để qua đó chuẩn bị tốt nhất cho giai đoạn sắp sinh nở.
- Trong giai đoạn này, các bạn tránh tập thể dục mạnh hoặc làm việc quá nặng nhọc bởi có thể gây tổn thương cho vùng bụng của mình.
- Tránh các thức uống có caffeine, trà, rượu, hút thuốc hay sử dụng chất gây nghiện.
- Kiêng ăn cá sống, hải sản hun khói, các loại cá có hàm lượng thủy ngân cao, sữa chưa tiệt trùng, rau mầm, thịt nguội.
- Tránh tiếp xúc với phân mèo vì có thể nhiễm khuẩn toxoplasmosis.
- Tránh tự ý dùng thuốc, nhất là các loại thuốc như isotretinoin để điều trị mụn trứng cá, thalidomide, thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) để điều trị bệnh cao huyết áp và acitretin điều trị bệnh vẩy nến.
- Tránh tự ý dùng thuốc, nhất là các loại thuốc như isotretinoin để điều trị mụn trứng cá.
- Hạn chế di chuyển bằng các loại phương tiện như máy bay, ô tô.
Khi xuất hiện những dấu hiệu dưới đây, các bạn cần phải đến bệnh viện ngay lập tức để được các bác sĩ kiểm tra kịp thời, đồng thời có những biện pháp xử lý sao cho phù hợp nhất.
- Xuất huyết âm đạo.
- Vỡ ối.
- Đau bụng, tử cung gò cứng.
- Thai cử động ít, yếu hoặc không chuyển động.
- Dấu hiệu tiền sản giật như đau đầu, hoa mắt, nhìn mờ,…
- Cảm thấy bất ổn và lo lắng.
- Đến ngày dự sinh nhưng chưa có động tĩnh gì.
- Tăng cân quá ít hoặc tăng quá nhanh (3kg / tháng).
- Đau hoặc nóng rát khi đi tiểu.
- Chóng mặt nghiêm trọng.
- Đau bụng liên tục, đều đặn và ngày càng nặng nề.
Trẻ sắp sinh ra đời cũng đồng nghĩa với việc bố mẹ sẽ cần phải có công tác chuẩn bị kỹ lưỡng và cẩn thận hơn bao giờ hết. Việc chuẩn bị tốt trước khi lâm bồn không chỉ giúp bố mẹ giảm thiểu được những lo lắng khi con chào đời mà còn giúp chu toàn cho bé một cách tốt nhất. Để chuẩn bị tốt cho bé thì dưới đây chính là những điều mà bố mẹ cần lưu ý:
- Chuẩn bị gối, drap giường, dụng cụ tắm rửa, vệ sinh cho bé tại nhà sau khi bé được xuất viện.
- Mặc dù đa phần các bệnh viện hiện nay đều có chuẩn bị bộ dụng cụ cho bé khi sinh, nhưng các mẹ cũng cần phải hỏi lại để chuẩn bị bởi mỗi nơi mỗi khác.
- Trang trí phòng cho bé cũng là điều nên làm nếu bố mẹ có điều kiện kinh tế.
- Khi chọn đồ cho bé, các mẹ chỉ cần mua vừa đủ, không nên mua quá nhiều bởi trẻ sẽ lớn rất nhanh và không còn mặc vừa nữa.
- Mang theo thẻ bảo hiểm y tế của mẹ, các loại giấy tờ khám bệnh cũng như sổ theo dõi sức khỏe mẹ trong thời kỳ mang thai.
- Tìm hiểu cách chăm sóc hậu sản để giúp mẹ có thể hồi phục nhanh nhất sau khi sinh.
- Cùng nhau thảo luận để quyết định đặt tên cho con là gì.
Hi vọng với những thông tin về việc chăm sóc bà bầu được chia sẻ ở trên, các mẹ sẽ có thêm nhiều kinh nghiệm để sẵn sàng chào đón con ra đời được khỏe mạnh, bình an. Đặc biệt, với mong muốn giúp cho mẹ bầu có một thai kỳ và vượt cạn an toàn, các mẹ có thể tham khảo dịch vụ chăm sóc mẹ bầu tại nhà chu đáo, khoa học của Baby House. Đây là dịch vụ mang đến những trải nghiệm thư giãn, tốt cho cơ thể được rất nhiều bà bầu hiện nay tin tưởng sử dụng hiện nay.