Khi nuôi con bằng sữa mẹ, chắc hẳn ai cũng đã từng gặp phải tình trạng bị tắc tia sữa ít nhất là một lần. Đây là tình trạng ống dẫn sữa bị tắc nghẽn khiến cho sữa không thể chảy ra ngoài được, lâu dần bị ứng đọng và gây tắc. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời sẽ khiến vú bị bệnh, lâu dần bị cứng và hóa mủ. Tuy nhiên, tình trạng này trong Đông y đã có biện pháp can thiệp gọi là nhũ ung, tức là điều trị bằng phương thức xoa bóp chữa tắc tia sữa. Vậy phương pháp xoa bóp này được thực hiện như thế nào? Theo dõi bài viết dưới đây cùng Baby House Spa để cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn nhé.
Thông thường, sữa mẹ sẽ được sản xuất ra từ các nang sữa, chúng theo các ống dần để đổ về xoang chứa sữa nằm ở phía sau quầng vú. Dưới tác động bú mút của trẻ thì sữa sẽ được chảy ra ngoài. Tuy nhiên, không rõ vì một lý do nào đó mà lòng ống dẫn bị hẹp hoặc bít lại khiến sữa không thể thoát ra được bên ngoài. Lâu dần tại chỗ tắc này, sữa sẽ bị hình thành cục cứng do hiện tượng sữa đông kết lại. Trong khi đó, lượng sữa vẫn tiếp tục được tiết ra làm cho các ống dẫn trước chỗ bị tắc ngày càng căng giãn hơn. Hiện tượng này sẽ gây chèn ép các ống dẫn sữa khác và tạo ra một vòng tròn bệnh lý liên tục lặp lại, từ đó làm cho tình trạng tắc sữa ngày càng thêm nặng hơn.
Hiện tượng tắc tia sữa này thường xảy ra ở các sản phụ trong những đầu mới sinh xong và trong suốt thời kỳ cho con bú. Bạn có thể bắt gặp tình trạng này khi thấy bầu vú căng ở cả một hoặc hai bên. Quá trình tức và đau ngực này sẽ tiến triển nặng lên, khi cho bé bú sẽ gây ra tình trạng đau đớn, sau khi bé bú xong sẽ thuyên giảm bớt. Người mẹ cũng thường hay cảm thấy mệt mỏi, nhức đầu và bị sốt cao. Khi sờ lên trên bề mặt vú, bạn sẽ cảm thấy những khối tròn cùng bề mặt gồ ghề, cứng với nhiều kích thước khác nhau, khi chạm vào gây ra tình trạng đau nhói. Tiêu biểu nhất phải kể là lúc khi nặn hoặc hút cho con bú thì không thấy sữa từ bầu ngực chảy ra.
Nếu tình trạng tắc tia sữa không được điều trị kịp thời và đúng phương pháp có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như tắc tuyến sữa có mủ gây viêm tuyến vú, áp xe tuyến vú, để lâu dần trở thành sẽ trở thành các u xơ hoặc dải xơ tuyến vú. Ngoài ra, nếu tình trạng này không được xử lý sớm sẽ còn gây chuyển biến nặng hơn, có thể làm cho người mẹ bị mất sữa hoàn toàn, ảnh hưởng rất lớn đến quá trình nuôi con.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng tắc tia sữa, nhưng phổ biến nhất cần phải kể đến các nguyên nhân dưới đây:
Trường hợp mẹ nhiều sữa cũng không phải là một trường hợp tốt bởi có thể dễ gây ra tình trạng tắc tia sữa do bé không bú được hết lượng sữa mà mẹ sản xuất ra. Chính vì vậy mà phần sữa thừa này sẽ không được chảy ra ngoài, bị ứ đọng lại trong ngực mẹ và dần dần bị vón cục, tắc tia sữa.
Sữa mẹ luôn được sản xuất liên tục nên bé cũng cần phải được bú mẹ thường xuyên để có thể hút được hết lượng sữa của mẹ. Vậy nên, nếu trong thời gian lâu kéo dài hơn 5 tiếng, bé không được bú mẹ hoặc sữa không được hút hết ra ngoài thì rất dễ gây ra hiện tượng tắc ống sữa.
Mặc dù luôn được mẹ cho bú nhưng vẫn việc cho bú sai cách cũng có thể gây ra tình trạng tắc tia sữa. Nguyên nhân gây ra tình trạng này rất có thể là do bé không ngậm đúng khớp ngậm. Khi bé ngậm sai khớp thì chắc chắn lực hút của con sẽ không tác động mạnh nhất đến các tia sữa nên lượng sữa bú ra không nhiều. Trẻ sẽ bú ít khiến lượng sữa bị dư thừa lại trong ngực mẹ là rất nhiều và gây nên tình trạng tắc tia.
Vậy nên với trường hợp này, mẹ cần phải thường xuyên đổi tư thế bú của trẻ bởi mỗi tư thế sẽ có lực hút khác nhau. Khi trẻ càng có nhiều tư thế bú thì chắc chắn càng nhiều tia sữa sẽ được lưu thông một cách tốt nhất, tình trạng bị tắc tia sẽ không bị xảy ra.
Trong quá trình cho con bú, nếu mẹ mặc áo ngực quá chật, quá bó cũng có thể khiến cho bầu ngực chịu áp lực lớn. Đó là chưa kể đến tình trạng nằm sấp trong một thời gian dài và thường xuyên địu bé trước ngực cũng vô tình tạo ra những tác động trên các tia sữa, khiến cho sữa không thể chảy ra dễ dàng và gây nên tình trạng bị tắc tia sữa.
Sau khi sinh, mẹ bầu phải đối mặt với rất nhiều áp lực từ việc thay đổi ngoại hình cho đến quá trình chăm con, con la quấy, khóc nhiều hay bị ít sữa,.... Nếu không quan tâm, chăm sóc mẹ sau khi sinh đúng cách, kịp thời thì tình trạng này sẽ gây nên tình trạng ức chế sản xuất hormone oxytocin - một loại hormone giúp giải phóng sữa ở người mẹ. Vì lẽ đó, lượng sữa trong bầu ngực không thể giải phóng ra ngoài một cách thuận tiện và gây nên tình trạng sữa bị tắc.
Để giúp cho việc xoa bóp chữa tắc tia sữa đạt được hiệu quả cao và nhanh chóng, bạn cần phải biết xoa bóp đúng cách nhất. Muốn thực hiện được điều này thì các mẹ cần phải tham khảo ngay những hướng dẫn dưới đây:
- Đầu tiên, người mẹ cần nằm trong một tư thế, thường sẽ là nằm ngửa. Sau đó xoa lên trên vùng bị đau một lớp phấn rôm mỏng, đồng thời dùng tay nhẹ nhàng xoa đều khối.
- Một tay đỡ lấy vú, dùng ngón giữa hoặc ngón trỏ tay kia vừa ấn vừa day từ đầu vú cho đến khối cứng. Sau đó tiếp tục lại ấn, day từ khối cứng trở ngược lại đầu vú. Liên tục thực hiện nhiều lần và sau cùng nặn đầu vú cho sữa chảy ra.
- Tiếp tục lấy một tay đỡ vú, dùng ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa của tay kia bóp từ nhẹ cho đến mạnh từ gốc vú xuống đến tận đầu vú. Lưu ý cần vừa làm vừa theo dõi sức chịu đựng của người mẹ để qua đó điều chỉnh và lựa chọn cường độ tác động sao cho phù hợp. Nếu có hiệu quả, sữa sẽ dần chảy ra, khối cứng mềm đi và tiêu dần.
- Day ấn huyệt đản trung liên tục trong thời gian 2 phút sau cho đạt cảm giác tê tức. Tiếp đó, bạn dùng hai ngón tay cái miết ra hai bên đến cạnh vú 10 lần. Vị trí huyệt đản trung nằm ở điểm giữa đường nối của hai đầu núm vú.
- Day ấn huyệt kiên tỉnh trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê cứng. Vị trí huyệt này được xác định bằng cách bảo người bệnh cúi đầu, xác định đốt sống cổ gồ cao nhất. Bạn sẽ thấy huyệt nằm ở điểm giữa đường nối khe dưới đốt sống này và mỏm cùng vai.
- Day ấn huyệt hợp cốc trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê cứng. Vị trí huyệt hợp cốc được xác định bằng cách xòe rộng ngón tay cái, huyệt sẽ nằm ở mu bàn tay, giữa hai xương bàn tay thứ nhất của ngón cái và xương bàn tay thứ hai của ngón trỏ, gần điểm giữa của xương bàn tay thứ hai.
- Day ấn huyệt túc tam lý trong 2 phút. Cách xác vị trí huyệt túc tam lý được xác định bằng cách vuốt bờ trước xương ống chân từ dưới cổ chân ngược lên, sao cho đến gần khớp gối ngón tay bị mắc lại ở đâu thì đó chính là lồi củ trước xương chày. Từ đây, tiếp tục đo ngang ra ngoài một khoát ngón tay chính là vị trí của huyệt, khi ấn vào có cảm giác tê tức lan xuống tận bàn chân.
Liên tục xoa bóp chữa tắc tia sữa một cách tích cực ngày 2 lần thì sẽ mang lại kết quả tốt.
Hiện tượng tắc tia sữa cần được phát hiện sớm sẽ và kết hợp cùng xoa bóp thường xuyên sẽ cho kết quả tốt. Ngoài ra, đi cùng với đó thì bạn có thể kết hợp thêm những bài thuốc dân gian, điển hình là một số bài thuốc Nam đơn giản dưới đây:
- Bài 1: sử dụng bồ công anh hoặc quả đu đủ non rửa sạch rồi giã nát, cho vào một chút rượu trắng rồi đắp lên khối cứng.
- Bài 2: bồ công anh 30g kết hợp với kim ngân hoa 30g, sau đó sắc lên uống.
- Bài 3: đậu đen sống rửa sạch, sau đó giã nát sao với giấm chua rồi đắp lên vết tổn thương.
Tắc tia sữa tuy là tình trạng rất thường hay gặp nhưng mẹ bầu cũng không nên chủ quan vì nó có thể để lại biến chứng nguy hiểm. Vậy nên, cách tốt nhất hãy phòng ngừa trước khi gặp phải bằng cách áp dụng các biện pháp dưới đây:
- Sau sinh, mẹ nên cho con bú càng sớm càng tốt và nên cho bú theo nhu cầu của con.
- Chỉnh khớp ngậm đúng để cho bé bú được càng nhiều sữa mẹ càng tốt, sữa cũng được rút cạn trong bầu ngực ở mỗi cữ bú.
- Thường xuyên massage ngực để tránh bị dồn ứ sữa lại.
- Nếu mẹ có nhiều sữa, hãy hút sữa sau khi cho bé bú để làm cạn bầu ngực, từ đó tránh tình trạng sữa bị dư thừa gây tắc nghẽn.
- Sau mỗi lần cho con bú, các mẹ cũng hãy vệ sinh bầu ngực của mình cho thật sạch sẽ để tránh tình trạng nhiễm khuẩn, cũng như không ảnh hưởng đến nguồn sữa cho bé bú, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của mẹ.
Trên đây là cách hướng dẫn xoa bóp chữa tắc tia sữa mà Baby House Spa muốn chia sẻ đến bạn đọc. Nhìn chung, tình trạng tắc tia sữa tuy dễ gặp nhưng cũng cực kỳ dễ phòng tránh. Vậy nên, chúng tôi hi vọng các bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích để không gặp phải tình trạng này trong quá trình này nuôi con bằng sữa mẹ được thuận lợi và hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, nếu các mẹ không có nhiều thời gian thì có thể tham khảo dịch vụ chăm sóc mẹ sau sinh tại Baby House Spa. Với nhiều năm kinh nghiệm, các mẹ có thể yên tâm vì chúng tôi có đội ngũ nhân viên với kỹ năng tốt sẽ giúp mẹ không còn bị tắc tia, từ đó giúp cho quá trình nuôi con được thuận lợi hơn.